Od 1 czerwca 2024 roku przed zawarciem umowy firmy i instytucje finansowe sprawdzą status Twojego numeru PESEL — już teraz możesz zastrzec PESEL.
Jeśli już teraz chcesz zastrzec swój numer PESEL, aby w przyszłości nikt nie wykorzystał go bez twojej wiedzy, lub może chcesz cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL, aby na przykład wziąć kredyt. Na stronie mObywatel.gov.pl oraz w urzędzie już można zastrzec swój PESEL, jeszcze zanim przepisy o sprawdzaniu statusu PESEL wejdą w życie 1 czerwca 2024 roku. Wtedy też instytucje finansowe (np. banki) będą miały obowiązek weryfikować, czy numer PESEL jest zastrzeżony przy zawieraniu np. umowy kredytu lub pożyczki.
Do tego czasu możesz zastrzegać albo cofać zastrzeżenie numeru PESEL, ale konsekwencje prawne będą wyciągane dopiero wobec zdarzeń, które nastąpią od 1 czerwca 2024 roku. Usługa od tej daty będzie:
- zapewniać prewencyjną ochronę przed konsekwencjami kradzieży tożsamości,
- zobliguje określone podmioty do weryfikacji zastrzeżenia przy czynnościach najbardziej narażonych na kradzież tożsamości,
- umożliwiać weryfikację zastrzeżenia w celu wzmocnienia własnych procesów weryfikacji tożsamości,
- zdejmie z osoby, która padła ofiarą przestępstwa, obowiązek dowodzenia, że to nie ona zaciągnęła zobowiązanie.
Możliwość zastrzeżenia numeru PESEL przewidziana została w ustawie, aby ograniczyć niektóre skutki kradzieży tożsamości. Chodzi m.in. o walkę z wyłudzaniem środków finansowych poprzez zaciąganie np. kredytu na inną osobę bez jej wiedzy i zgody. Ma to też pomóc w walce z tzw. SIM swappingiem, czyli wyrabianiem duplikatu karty SIM, która może być potem użyta do nielegalnego autoryzowania transakcji.
W przyszłym roku banki, instytucje kredytowe lub notariusze przed zawarciem umowy będą musiały sprawdzać w rejestrze, czy PESEL danej osoby został zastrzeżony. W ustawie zapisano, że obywatele nie będą obciążani za zobowiązanie, które zostało zaciągnięte bez ich wiedzy, jeśli PESEL został wcześniej zastrzeżony.
Z usługi Zastrzeż PESEL można obecnie skorzystać online w serwisie internetowym mObywatel oraz w urzędzie, ale dopiero od czerwca 2024 roku będzie obowiązywać zapis z ustawy o ewentualnym braku roszczeń obywatela, którego PESEL jest zastrzeżony.
Jak zastrzec PESEL za darmo?
Aby skorzystać z usługi przez internet, potrzebujesz profilu zaufanego, podpisu kwalifikowanego, e-dowodu lub danych do logowania do bankowości elektronicznej.
- Zaloguj się na swoim koncie w serwisie mObywatel.gov.pl.
- Wybierz sekcję Twoje dane, a następnie Rejestr zastrzeżeń PESEL.
- Wybierz Zastrzeż PESEL lub Cofnij zastrzeżenie.
Jeśli chcesz cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL, możesz to zrobić bezterminowo lub określić datę i godzinę, kiedy system automatycznie zastrzeże ponownie twój numer PESEL. Usługa jest bezpłatna dla każdego i jest realizowana od razu.
W serwisie sprawdzisz także historię zmian oraz kto i kiedy sprawdzał Twój PESEL. Sprawdzisz, kiedy Twój PESEL był zastrzeżony, a kiedy nie. Możesz też wyszukać konkretną datę zastrzeżenia lub cofnięcia zastrzeżenia. Jeśli PESEL nie był zastrzeżony i ktoś weryfikował Twój PESEL, upewnij się, że to była weryfikacja związana na przykład z załatwieniem przez Ciebie jakiejś sprawy.
Możesz zastrzec PESEL także w urzędzie — w tym celu:
- Pobierz i wypełnij wniosek o zastrzeżenie numeru PESEL albo cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL (PDF, 0,53 MB) w domu albo zrób to w swoim urzędzie gminy. Możesz też poprosić urzędnika, żeby wydrukował wypełniony wniosek z systemu. Jeśli urzędnik wydrukuje ci wniosek z systemu – sprawdź, czy dane są poprawne.
- Podpisz wniosek.
- Złóż wniosek.
Usługa w urzedzie także będzie zrealizowana od razu. Urzędnik przyjmie wniosek, wprowadzi go do systemu i wyda ci potwierdzenie zastrzeżenia lub cofnięcia zastrzeżenia numeru PESEL.
Usługa ma być też udostępniona w aplikacji mobilnej mObywatel od połowy grudnia 2023 roku.
Podstawa prawna
- Ustawa z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności
- Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości
➔ Obserwuj nas w Google News, aby być na bieżąco!
źródło: Serwis Rzeczpospolitej Polskiej
Od 2005 roku zajmuję się komunikacją internetową i e-marketingiem, jestem pasjonatem urządzeń mobilnych oraz nowych technologii – i nie waham się ich używać.