Czy zastanawiałeś się, dlaczego planety i księżyce w kosmosie zazwyczaj są okrągłe, a w zasadzie kuliste? Odpowiedź jest prosta i logiczna.
Za pomocą teleskopów na Ziemi i w kosmosie astronomowie mogą dostrzec odległe zakątki wszechświata. I bez względu na to, jak daleko i jak dziwna jest planeta, przynajmniej jedna rzecz wydaje się być prawdziwa w kosmosie: wiele z ciał niebieskich ma sferyczny kształt. Co zatem sprawia, że te ciała niebieskie są okrągłe? Krótko mówiąc, odpowiada za to grawitacja.
„To wręcz zadziwiające, że wiemy o tak wielu obiektach okrągłych w przestrzeni kosmicznej” – powiedziała dla Live Science Anjali Tripathi, astrofizyczka z programu eksploracji egzoplanet NASA, zlokalizowanego w Jet Propulsion Laboratory w Kalifornii. Efekt zaokrąglenia jest wynikiem grawitacji własnej, czyli grawitacji, jaką obiekt – w tym przypadku ciało niebieskie – wywiera na siebie. Gdy planeta (lub księżyc), zgromadzi wystarczającą masę, jej grawitacja przyciągnie ją do kształtu kuli.
Ciała wszechświata powstały po eksplozji Wielkiego Wybuchu, około 13,8 miliarda lat temu. Drobne cząsteczki pyłu krążące w ogromnych chmurach pyłu w kształcie pączka zaczęły się zderzać. Według NASA, jeśli zderzenie było wystarczająco delikatne, cząstki pyłu uległy stopieniu. Kolizja za kolizją tworząc efekt kuli śnieżnej — im większą masę zgromadziła początkująca planeta, tym bardziej rosła jej grawitacja i tym więcej przyciągała materii.
Ta „grawitacja przyciąga całą materię do środka ciężkości” – powiedział Bruno Merín, astronom i szef Centrum Danych Naukowych ESAC Europejskiej Agencji Kosmicznej w Madrycie. To jak zlew kuchenny, powiedział: „Cała woda będzie przepływać przez otwór w dnie”. W przypadku planet „każdy kawałek materii stara się dotrzeć jak najbliżej środka ciężkości”.
Ciała planetarne będą nadal przemieszczać materię, aż znajdą równowagę, czyli stan, w którym każdy punkt będzie jak najbliżej środka. Jedynym kształtem, który osiąga tego rodzaju równowagę w przestrzeni, jest kula.
Merkury i Wenus są niemal idealnymi kulami, ponieważ są wolniej rotującymi planetami skalnymi. Planety lodowe są również niemal idealnie okrągłe, ponieważ „warstwa lodu rozkłada się bardzo równomiernie” – powiedział Merín.
Ale „okrągły” nie oznacza, że każda planeta jest idealną kulą — gazowe olbrzymy Jowisz i Saturn wybrzuszają się na równiku ze względu na prędkość wirowania. Według NASA Saturn zamiast idealnej kuli wygląda jak piłka do koszykówki, na której ktoś siedzi. Nawet Ziemia ma niewielkie wybrzuszenie mniejsze niż 1%, spowodowane siłą odśrodkową, czyli siłą zewnętrzną działającą na wirujący obiekt. Zatem Ziemia jest spłaszczona, czyli lekko spłaszczoną kulą.
Ale nie wszystkie ciała niebieskie są kuliste!
Chociaż wszechświat jest pełen kul, wiele ciał w kosmosie nie jest nawet w najmniejszym stopniu kulistych. Asteroidy i komety mogą mieć dowolny kształt, zmieniany przez zderzenia i międzygwiezdne wirowanie.
Mars ma księżyc w kształcie ziemniaka, zwany Fobosem — w rzeczywistości tylko około 20 z prawie 300 znanych księżyców w Układzie Słonecznym ma znajomy okrągły kształt, jakiego się spodziewamy, pozostałe są bardziej nieregularne.
Powód powstania tych wszystkich niesferycznych ciał: ich mniejsza masa oznacza, że nie mają wystarczającej grawitacji, aby wyrównać swój kształt.
➔ Obserwuj nas w Google News, aby być na bieżąco!
źródło: Life Science
zdjęcie wykorzystane we wpisie z Depositphotos
Od 2005 roku zajmuję się komunikacją internetową i e-marketingiem, jestem pasjonatem urządzeń mobilnych oraz nowych technologii – i nie waham się ich używać.