Stefan Banach dziś w Google Doodle

Wielki matematyk upamiętniony przez Google w wyszukiwarce – ze specjalnym doodle dla Stefana Banacha.

Z czym kojarzyć się może lwowska szkoła matematyczna, szereg Fouriera, analiza funkcjonalna czy kawiarnia „Szkocka”? Oczywiście ze Stefanem Banachem – właśnie jego osobę i dokonania Google celebruje dziś okolicznościowym doodlem. Banach urodził się 30 marca 1892 roku w góralskiej rodzinie, lecz wychowywany był przez rodzinę zastępczą. Przed I wojną światową nie ukończył studiów, lecz w 1913 roku otrzymał „pół-dyplom”, czyli zaliczenie dwóch lat na Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Lwowskiej. Samodzielnie zgłębił największe tajniki królowej nauk – szkoła nie miała w tym udziału. Miał mawiać, że program nauczania w szkole jest jak używanie bagnetu zamiast wykałaczki. Podczas I wojny światowej ominęła go służba w armii cesarsko-królewskiej. Nadzorował wtedy budowę dróg. 

Jego kariera naukowa zaczęła się przypadkiem. W 1916 roku przechodzący obok Banacha i Ottona Nikodyma doktor Hugo Steinhaus podsłuchał rozmowę dwóch znajomych. Skomplikowany problem matematyczny, o którym rozmawiali, tak zainteresował doktora, że zaprosił Banacha do współpracy. 

Cztery lata po przypadkowym spotkaniu Banach został asystentem w Katedrze Matematyki na Wydziale Mechanicznym Politechniki Lwowskiej. W 1921 roku oficjalnie otrzymał tytuł doktora. Habilitował się rok później na Uniwersytecie Jana Kazimierza – w tym samym roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, aby później zostać profesorem zwyczajnym tej uczelni. 

Wokół życia Stefana Banacha krąży wiele anegdot. Znany był z tego, że przesiadywał wraz z innymi matematykami i studentami w lwowskiej kawiarni „Szkocka”, gdzie wspólnie rozwiązywali wiele złożonych matematycznych zagadnień. Swoje ustalenia zapisywali ponoć na serwetkach, a nawet na stołach. W latach 1935-1941 w kawiarni zdeponowany był zakupiony przez profesora i jego żonę Łucję gruby brulion, w którym naukowcy i studenci zapisywali skomplikowane zadania matematyczne. Umieszczono tam 193 problemy, a za rozwiązanie niektórych przewidziane były nagrody. 

W dorobku naukowym Stefana Banacha znajduje się około 60 prac naukowych, z czego kilka zostało wydanych po jego śmierci. Pracami o fundamentalnym znaczeniu były przede wszystkim Teoria operacji liniowych oraz Teoria operacji. 

II wojna światowa zastała profesora Banacha we Lwowie, w którym przebywał aż do śmierci w 1945 roku. Podczas wojny współpracował przez pewien czas z innym wybitnym naukowcem – profesorem Rudolfem Weiglem. Zmarł na nowotwór kilka miesięcy po zakończeniu wojny. Spoczywa na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, obok Marii Konopnickiej.

źródło: Google Polska| autorka tekstu: Elżbieta Różalska