Polski Internet kończy dziś 30 lat

30 lat temu – 17 sierpnia 2016 roku oficjalnie narodził się polski Internet, i ten dzień uznaje się za jego początek w naszym kraju, choć nieoficjalnie wiadomo, że pierwsze zagraniczne połączenie nawiązano kilka dni wcześniej.

30 lat polskiego Internetu (17 sierpnia)

Autorami pierwszej wiadomości e-mail wysłanej z Polski byli pracownicy Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, którzy wysłali ją 17 sierpnia 1991 roku. Jak wspominają, w wiadomości napisali „coś w rodzaju «hello»”. Nadawcą e-maila był Rafał Pietrak a adresatem Duńczyk Jan Sorensen, szef Ośrodka Komputerowego Uniwersytetu Kopenhaskiego, który pomagał w odpowiednim skonfigurowaniu polskiej infrastruktury. Aby nawiązać połączenie z Kopenhagą, trzeba było rozłączyć całą krajową sieć. Wiadomo jednak, że Pietrak kilka dni wcześniej połączył się z usługą telnet na duńskim serwerze, ale ze względu na przekroczenie czasu logowania połączenie zostało zerwane. Dlatego za oficjalną datę początku internetu w Polsce przyjmuje się 17 sierpnia 1991 roku.

Dziś maila w dowolny zakątek świata można napisać i wysłać w kilka sekund. My musieliśmy instalować sprzęt i całe oprogramowanie od podstaw. Mieliśmy już co prawda sporo doświadczeń z protokołem TCP/IP, na którym od dwóch lat działała wewnętrzna sieć Wydziału Fizyki, ale po otrzymaniu dostępu do łącza do Kopenhagi przygotowania do pierwszej wymiany maili i tak zajęły nam około tygodnia – wspomina dr Marcin Gromisz z Ośrodka Komputerowego FUW.

Oprócz Rafała Pietraka w zespole Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego zaangażowanym w uruchomienie pierwszego polskiego łącza internetowego byli fizycy Marcin Gromisz, Wojciech Bogusz, Jacek Gajewski, Michał Jankowski, Roman Szwed, Jerzy Tarasiuk oraz technik-elektronik Mariusz Kacprzak.

Mimo że pierwszego polskiego maila wysłano w listopadzie 1990 roku z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie, wiadomość z Wydziału Fizyki UW w sierpniu następnego roku była wyjątkowa, ponieważ przekaz w całości zrealizowano przez łącze TCP/IP, współdzielone z międzynarodową siecią EARN/BITNET, ale zestawione według zasad współczesnego internetu. Pierwszy e-mail na świecie został wysłany w 1971 roku przez Raya Tomlinsona.

W ówczesnym czasie łącze pozwalało na połączenie z prędkością 9,6 kb/s (9600b/s), co było przepustowością dla całej akademickiej społeczności w Polsce. Program do wysyłanie e-maili – Sendmail – nie działał prawidłowo bez dostępu do światowych serwerów DNS, dlatego nie korzystano z poczty elektronicznej, tylko z telnetu i FTP. Pierwszy polski serwer WWW pojawił się dopiero 2 lata później. W sierpniu 1993 roku pojawiła się pierwsza polska strona internetowa www.fuw.edu.pl, którą zarządzał Wojciech Bogusz.

Historyczna transmisja danych odbyła się jednym z czterech kanałów komunikacyjnych łącza wydzierżawionego przez Polski BITNET od Telekomunikacji Polskiej. Zrealizowano ją za pomocą modemu. Funkcję routera pełnił program KA9Q działający na komputerze PC z systemem operacyjnym MS-DOS. W sierpniu 1991 roku w zasięgu polskich fizyków znalazł się internet europejski, na otrzymanie dostępu do internetu ogólnoświatowego trzeba było poczekać do listopada.

Pełne włączenie Polski do światowej sieci Internet odbyło się późną jesienią w 1991 roku, gdy otrzymaliśmy dostęp do sieci USA. Początkowo jedynym punktem przyłączonym do globalnej sieci pozostawał Uniwersytet Warszawski. Jednak dopiero w 1996 roku Telekomunikacja Polska rozpoczęła komercyjne udostępnianie łącza internetowego o maksymalnej przepustowości 56 kb/sza pomocą modemów, po wybraniu numeru 0 20 21 22. Operator naliczał opłaty za czas połączenia a nie za ilośc przesłanych danych.

Oprócz pierwszego połączenia internetowego z sierpnia 1991 roku fizycy z FUW przyczynili się m.in. do powstania w kwietniu 1991 roku Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej (NASK), w 1992 roku utworzyli pierwszą polską grupę usenetową, a w sierpniu 1993 roku uruchomili pierwszy polski serwer WWW ze stroną domową Wydziału Fizyki UW.

Od kwietnia 1991 roku istniało łącze TCP/IP pomiędzy Wydziałem Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego (znajdującym się na ul. Hożej 74 w Warszawie) a Uniwersytetem Jagiellońskim w Krakowie.

źródło: Uniwersytet Warszawski