Karta płatnicza jako bilet komunikacji miejskiej

Mastercard wspólnie z MPK Łódź i Mennicą Polską ogłosił dziś udostępnienie w łódzkiej komunikacji miejskiej nowego, elektronicznego systemu rozliczania przejazdów.

Technologia zmienia tradycyjny transport publiczny. Monety i żetony już dawno zostały wyparte z użycia,
a niebawem będzie można też zapomnieć o kartonikowych biletach, a nawet o kartach procesorowych, zwanych często kartami miejskimi.

Obecnie najnowocześniejszym sposobem płatności za przejazdy transportem miejskim jest tzw. system typu „open payment”. Dzięki niemu można podróżować autobusem lub tramwajem ze swoją kartą płatniczą, która staje się biletem. Wystarczy przy wejściu i wyjściu z pojazdu przyłożyć kartę do kasownika. System sam zlicza, ile przystanków zostało przejechanych i jaka opłata powinna być pobrana.

Dzięki nowemu systemowi rozliczania przejazdów pasażerowie nie będą musieli kupować osobnych biletów – tę funkcję przejmą ich własne karty płatnicze. Nad bezpieczeństwem danych przesyłanych pomiędzy poszczególnymi inwestycjami będą czuwać systemy płatnicze Mastercard.

Rozwiązanie zostanie udostępnione w Łodzi od 16 września w ramach pilotażu, który obejmie linie tramwajowe 10A i 10B. W każdym z tramwajów na tych liniach zainstalowano wyposażone w wyświetlacz LCD kasowniki. Pasażer wchodząc do tramwaju wybiera na kasowniku rodzaj biletu i przykłada kartę płatniczą, co uczyni ponownie przy wysiadaniu. System odnotuje, jaką liczbę przystanków pasażer faktycznie przejechał i odpowiednio do obowiązującej taryfy cenowej, obciąży kartę płatniczą na konkretną kwotę.

Jak to działa?

  • Aby można było korzystać z rozwiązania typu „open payment”, konieczne są specjalne cyfrowe kasowniki
    z funkcją terminala płatniczego w środkach komunikacji miejskiej.
  • Pasażer przy wejściu do pojazdu przykłada  do niego swoją kartę płatniczą, dzięki czemu „melduje się” (można wybrać taryfę normalną lub ulgową), a system autoryzuje i zatwierdza możliwość kontynuowania przejazdu.
  • Przy wysiadaniu z pojazdu również należy przyłożyć swoją kartę do czytnika, by „wymeldować się” z systemu. Dzięki zarejestrowaniu dokładnej liczby przejechanych przystanków lub kilometrów system może obciążyć pasażera kwotą odpowiadającą dokładnie przejechanej jednorazowo trasie (tak jak np. w Łodzi), bądź też na koniec okresu rozliczeniowego, np. na koniec dnia lub miesiąca podsumować wszystkie przejazdy.

W obu przypadkach pasażer odnosi korzyść,  ponieważ system automatycznie optymalizuje taryfę, czyli wybiera takie rodzaje biletów i stawek przejazdowych, aby ostateczna kwota, jaką pokrywa pasażer, była możliwie najniższa. Nad bezpieczeństwem danych przesyłanych między poszczególnymi instytucjami czuwają systemy płatnicze, takie jak Mastercard, zapewniając wysokiej klasy zabezpieczenia, standardowo używane do rozliczeń bezgotówkowych opartych o karty płatnicze.

Bilet komunikacji miejskiej na karcie płatniczej (Łódź)

Takie rozwiązanie ułatwia i przyspiesza również kontrolę biletową – np. w przypadku Łodzi kontrolerzy, wchodząc do pojazdu, sprawdzają czytnikami czy dla danej karty zostało zarejestrowane rozpoczęcie przejazdu – dzięki temu nie są konieczne wydruki lub inne formy potwierdzenia transakcji. Pasażer, który dokonał rejestracji wejścia do pojazdu za pomocą swojej karty płatniczej, w momencie kontroli biletowej zbliża po prostu daną kartę do czytnika kontrolerskiego.

Korzyści dla pasażerów i przedsiębiorstw transportowych

Dzięki rozwiązaniu typu „open payment” pasażerowie komunikacji miejskiej otrzymują wygodny, prosty i szybki sposób płatności za przejazdy. Nie muszą poświęcać czasu na szukanie kiosku i zakup biletu, ani zastanawiać się, jaki jego rodzaj powinni wybrać. Nie trzeba też pamiętać o noszeniu ze sobą dodatkowej karty miejskiej, wystarczy karta płatnicza, którą i tak najczęściej mamy w portfelu. Co więcej, system może rozliczać przejazdy  tak, aby koszt przejazdu był dla pasażera jak najniższy. Dodatkową korzyścią jest globalna zgodność i spójność systemu – w miastach, gdzie jest on wykorzystywany pasażerowie nie muszą dowiadywać się, jaki powinni wybrać bilet i gdzie go kupić. Jest to rozwiązanie szczególnie przydatne dla turystów.

Z kolei korzyścią dla przedsiębiorstw transportowych jest obniżenie kosztów pobierania opłat, dzięki zmniejszeniu wydatków związanych z produkcją i dystrybucją biletów, prowizjami sprzedawców zewnętrznych oraz ograniczeniu obrotu gotówkowego. Uproszczony system płatności ma także bezpośredni wpływ na zwiększenie liczby przejazdów i wzrost liczby pasażerów, którzy nie muszą już kupować biletu lub karty miejskiej przed rozpoczęciem przejazdu, dzięki czemu skorzystanie z usługi transportowej jest dla nich łatwiejsze.

Ekran automatu biletowego (Łódź)
Ekran automatu biletowego (Łódź)

Nowoczesne płatności za komunikację miejską na świecie

Rozwiązania typu „open payment” z powodzeniem są stosowane w różnych miastach na świecie, a ich popularność stale rośnie. Dobrym przykładem jest Londyn. To destynacja dla milionów turystów oraz dom dla ponad 8 milionów mieszkańców, którzy codziennie przemieszczają się 11 liniami metra, przecinającymi 270 stacji, a także flotą ponad 8 000 autobusów zatrzymujących się na ponad 650 przystankach.

W 2012 r. przedsiębiorstwo Transport for London (TfL), zarządzające transportem miejskim w stolicy Anglii, zdecydowało się na udostępnienie możliwości dokonywania płatności zbliżeniowych za przejazdy autobusami, a w 2014 r. terminale zbliżeniowe uruchomiono we wszystkich środkach transportu. W pierwszym roku funkcjonowania tego rozwiązania w autobusach odnotowano 6,5 miliona transakcji zbliżeniowych, dokonywanych przez blisko 40 000 osób dziennie*. Po dwóch latach od uruchomienia ponad 40% wszystkich transakcji biletowych było realizowanych płatnościami zbliżeniowymi. Dzięki rezygnacji z obsługi gotówki w transporcie miejskim Londyn zaoszczędził rocznie 24 miliony funtów, obniżając koszty związane z pobieraniem opłat z 14% do 9% przychodów ze sprzedaży biletów**.

Przeczytaj także: E-papierowe rozkłady jazdy w Londynie

Londyn wyznaczył kierunek dla innych europejskich miast. W 2016 r. miało miejsce wdrożenie dużego systemu płatności „open payment” obejmującego swoim zakresem 6 mln mieszkańców w 12 miastach w Czechach
i na Słowacji. W lutym 2016 r. uruchomiono płatności „open payment” za przejazdy w 4 miastach w Turcji (łącznie 2,5 mln mieszkańców), a w czerwcu tego samego roku wystartowało pilotażowe wdrożenie tego systemu w Madrycie. W Polsce podobne rozwiązania zastosowały jak na razie Jaworzno i Świebodzice, a Łódź jest pierwszą dużą aglomeracją, która testuje je na razie w formie pilotażu.

Wdrożenia usprawniające transakcje związane z transportem publicznym realizowane są przez Mastercard
w ramach współpracy z Smart Cities Council (Rada Inteligentnych Miast) – koalicją mającą na celu promowanie inteligentnego rozwoju miast oraz innowacji – aby zapewnić lepsze oraz bezpieczniejsze metody płatności. Działanie jest zgodne z filozofią firmy Mastercard, która stale dąży do poprawy jakości życia mieszkańców miast i rozwoju inteligentnych metropolii.

* Annual Report and Statement of Accounts 2013/2014, Transport for London
** Ibid.

źródło: informacja prasowa