W Nowej Zelandii wszelkie formy cyberprzemocy skierowane wobec innych osób w sieci będą traktowane jak przestępstwo. W Polsce od 2011 roku cyberprzemoc i stalking uznane są za czyny zabronione.
Nowa Zelandia uchwaliła ustawę, która uznaje za przestępstwo jedno z najmniej pożądanych aspektów internetu: cyberprzemoc (z ang cyberbullying). Przepisy skutecznie uniemożliwiają wysyłanie dyskryminujących, obraźliwych, rasistowskich czy seksistowskich wiadomości do innych osób. Jeśli takie działania spowodują poważne szkody emocjonalne, to winnemu grozi do 2 lat więzienie. Ponadto, ustawa tworzy oddzielny rodzaj przestępstwa podżegania do samobójstwa. Osobie, która zachęca do takiego czynu grozi do 3 lat więzienia.
Rząd Nowej Zelandii powołał także specjalny organ cyfrowy, który będzie rozpatrywał skargi związane z cyberprzemocą.
Oczywiście, część z tego prawa tylko ujednolica zasady, które znajdują się w innym artykule dotyczącym mowy nienawiści i przemocy. Istnieją jednak zarzuty, że otwarte brzmienie ustawy może spowodować, że dzieci zostaną uznane za przestępców, albo zostanie naruszona granica między wolnością słowa.
Podobne zapisy istnieją w polskim Kodeksie karnym od 2011 roku (poniżej szczegóły), jednak nikt nie ma wątpliwości, że agresja w sieci jest niebezpieczna i powinna być surowo karana, zwłaszcza, że cyberprzestępcy pozornie czują się anonimowi.
Co to jest cyberbullying (cyberprzemoc)?
Cyberbullying (cyberprzemoc, agresja elektroniczna) – to każda informacja bądź treść, która ma na celu przestraszyć, zawstydzić, nękać lub w inny sposób zranić inne osoby. Są to między innymi prześladowanie, zastraszanie, nękanie, wyśmiewanie innych osób wykorzystując internet i narzędzia komunikacji elektronicznej takie jak: komunikatory internetowe i aplikacje mobilne, blogi, SMS-y, MMS-y, e-maile, strony internetowe, internetowe fora dyskusyjne, portale społecznościowe i inne. Osoba, która stosuje przemoc internetową nazywana jest stalkerem.
Formy cyberprzemocy
Najczęstsze formy cyberprzemocy to prześladowanie, mobbing internetowy, zastraszanie, nękanie i szantażowanie przy wykorzystaniu internetu; rejestrowanie niechcianych filmów i zdjęć; publikowanie i rozsyłanie ośmieszających informacji, zdjęć lub filmów i podszywanie się w sieci pod kogoś wbrew jego woli.
Ze względu na sposoby realizacji obecnie wyróżnia się następujące typy agresji elektronicznej:
- Flaming
Agresywna wymiana zdań pomiędzy uczestnikami kanałów komunikacji, które mają z reguły charakter publiczny, np. pokoje czatowe czy grupy dyskusyjne. - Prześladowanie
Regularne przesyłanie nieprzyjemnych (agresywnych, ośmieszających) wiadomości do ofiary za pomocą elektronicznych kanałów komunikacji (np. komunikatora internetowego lub krótkich wiadomości tekstowych wysyłanych za pomocą telefonu komórkowego). - Kradzież tożsamości
Kradzież tożsamości (podszywanie się) polega na udawaniu przez sprawcę w cyberprzestrzeni, że jest inną osobą (tzn. ofiarą). Działania takie może podjąć dzięki uzyskaniu hasła użytkownika do jego profilu, komunikatora czy poczty elektronicznej. Czasami sprawca podszywając się pod ofiarę realizuje agresję elektroniczną wobec innych osób, np. wysyłając z profilu ofiary obraźliwe, a nawet karalne prawem treści do innych użytkowników. - Upublicznianie tajemnic
Upublicznianie prywatnych materiałów ofiary, w których posiadanie wszedł sprawca (zapisy rozmów, listy, zdjęcia). Agresor upublicznia je elektronicznie innym osobom, dla których te materiały nie były przeznaczone. Materiały tego typu mogły zostać wykradzione z komputera lub telefonu ofiary lub mogły wejść w posiadanie sprawcy, gdy przyjaźnił się z ofiarą, która mu ufała i zdradzała różne sekrety (np. rozmawiając za pomocą komunikatora). - Śledzenie (cyberstalking)
Śledzenie innej osoby elektronicznie i bombardowanie jej niechcianymi komunikatami. W szczególności agresja taka może dotyczyć osób, które wcześniej były w bliskiej relacji, np. byłego chłopaka lub dziewczyny. - Poniżenie
Upublicznianie za pomocą elektronicznych narzędzi komunikacji poniżających i nieprawdziwych informacji lub materiałów na temat innych osób. Mogą to być na przykład przerobione zdjęcia sugerujące, że osoba wykonuje czynności seksualne lub kłamliwe informacje na temat wydarzeń, w których ofiara rzekomo miała brać udział. - Wykluczenie
Celowe usunięcie bądź niedopuszczenie danej osoby do listy kontaktów internetowych (np. do listy znajomych w portalu społecznościowym).
Odpowiedzialność karna za cyberprzemoc w Polsce
W dniu 6 czerwca 2011 roku weszła w życie nowelizacja ustawy – Kodeks karny (Dz. U. z 2011 r. Nr 72, poz. 381, której celem jest stworzenie instrumentu ochrony prawnej przeciwko przestępstwu uporczywego nękania tzw. stalkingowi. Stalking to rodzaj przemocy emocjonalnej. Zgodnie z dodanym do Kodeksu Karnego przepisem art. 190a k.k. odpowiedzialności karnej będzie podlegał każdy, kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność. Za takie zachowanie będzie groziła kara pozbawienia wolności do trzech lat.
Nowe regulacje dotyczą również wykorzystywania wizerunku poszkodowanego lub jego danych osobowych w celu wyrządzenia szkód majątkowych (art. 190a § 2 k.k.). Nie muszą być to zachowania powtarzające się systematycznie. Mogą to być też pojedyncze czynności, takie jak np.:
- utworzenie na Facebooku, naszej klasie czy innym portalu społecznościowym konta osoby bez jej zgody i wiedzy,
- umieszczenie w sieci wizerunku osób poszkodowanych,
- dodawanie komentarzy na ich temat na różnego rodzaju forach bądź portalach społecznościowych.
Poprawka do ustawy – Kodeks karny, opublikowana w Dz. U. z 2011 r. Nr 72, poz. 381, uznająca w Polsce cyberprzemoc i stalking za czyn zabroniony. Obecnie czyn ten podlega karze na podstawie art. 190a K.k.:
- paragraf 1: Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
- paragraf 2: Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek lub inne jej dane osobowe w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej.
- paragraf 3: Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
- paragraf 4: Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Wprowadzenie art. 190a do Kodeksu karnego zakończyło w Polsce okres bezkarności osób posługujących się internetem w celach nękania innych osób. Niezależnie od tego uregulowania prawnego nadal pozostają karalne również m.in. pomówienie, zniewaga, groźba karalna, niszczenie danych informatycznych i utrudnianie dostępu do danych informatycznych, które mogą być przejawami cyberprzemocy. Niezależnie od ochrony prawnokarnej pokrzywdzonego, osoba taka może pozwać dodatkowo prześladowcę jako poszkodowany w procesie cywilnym o np. naruszenie dóbr osobistych.
źródło: engadget – New Zealand makes cyberbullying a crime, Wikipedia, Kancelaria Balic & Sokołowski – Stalking – Uporczywe nękanie, Psychika.net – Cyberbullying – przemoc w nowoczesnej oprawie, New Zealand Legislation – Harmful Digital Communications Bill
Od 2005 roku zajmuję się komunikacją internetową i e-marketingiem, jestem pasjonatem urządzeń mobilnych oraz nowych technologii – i nie waham się ich używać.